Posts

การบริหารโดยการเรียนจากชีวิตสัตว์/Management by Animals (MBA) # 16

Image
  Crocodile (คร็อก-โค-ไดล์   = จระเข้ ) ถ้าสิงโตเป็นเจ้าป่า ปลาฉลามเป็นเจ้าทะเล จระเข้ก็ต้องเป็นเจ้าแห่งสัตว์เลื้อยคลาน เพราะความที่มันน่าเกรงขามและดุร้ายมาก   จระเข้เป็นสัตว์ที่อยู่บนสุดของห่วงโซ่อาหาร เนื่องจากเป็นสัตว์ผู้ล่ากินเนื้อขนาดใหญ่ เป็นที่รู้จักกันดีด้วยร่างกายที่ทรงพลัง ขากรรไกรที่แข็งแรง ความเร็วและความว่องไว   แม้ว่าไดโนเสาร์จะสูญพันธุ์ไปเมื่อ 65 ล้านปีก่อน แต่จระเข้ก็รอดชีวิตเพราะสามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมที่ดีมาก ปัจจุบัน มีจระเข้ 13 สายพันธุ์ที่พบได้ในน้ำจืดและน้ำเค็มทั่วอเมริกาเหนือและใต้ แอฟริกา เอเชียและออสเตรเลีย   จระเข้เป็นสัตว์เลื้อยคลานขนาดใหญ่ที่มีผิวหนาและเป็นเกล็ดที่ประกอบกันเป็นเหมือนแผ่นเกราะกัน น้ำ ที่ปกป้อง พวกมัน จากนักล่าและยังป้องกันไม่ให้ร่างกายแห้ง เกล็ดเหล่านี้มีหลายสีตั้งแต่สีเขียวมะกอกไปจนถึงสี น้ำ ตาล สีเทาและสีดํา ซึ่งช่วยให้พวกมันพรางตัวใน น้ำ และพืชพรรณรอบ ๆ ดวงตาและรูจมูกของ จระเข้ ตั้งอยู่บนหัวที่กว้าง ทำให้ จระเข้ สามารถนอนรอใน น้ำ เพื่อซุ่มโจมตีเหยื่อได้ง่ายขึ้น หางที่แข็งแรงอย่างมากใช้ขับเคลื่อน จระเข้ ใน น้ำ จระเข้มีเปลือกต

การบริหารโดยการเรียนจากชีวิตสัตว์/Management by Animals (MBA) # 15

Image
Crab ( แครป = ปู) เอ่ยถึงปู เราต้องนึกถึงปูแสมดองที่ใส่ส้มตำรสแซป ปูม้านึ่งที่มีรสชาติแสนอร่อยหรือปูทะเลผัดผงกระหรี่ราคาแพง   เท่าที่มีการค้นพบ มีปูมากกว่า 6,700 ชนิด บางชนิดอาศัยอยู่เฉพาะในมหาสมุทร บางชนิดอาศัยอยู่ตามชายฝั่ง บางชนิดอาศัยอยู่ในน้ำจืด บางชนิดอาศัยบนต้นมะพร้าว เป็นต้น   ปูเป็นสัตว์ที่มีความสำคัญต่อสิ่งแวดล้อมมากเพราะเป็นสัตว์ที่ทำหน้าที่สุขาภิบาล รักษาความสะอาด   และยังเป็นแหล่งอาหารที่สำคัญสำหรับสิ่งมีชีวิตอื่น ๆ รวมทั้งมนุษย์   ข้อเท็จจริงที่น่าสนใจเกี่ยวกับปู   • ปูช่วยให้ปะการังอยู่รอดโดยการทำความสะอาดเศษซากที่อาจฆ่าแนวปะการัง   • ปูมีมาตั้งแต่ยุคจูราสสิก   • ปูส่วนใหญ่เดินและว่ายน้ำไปด้านข้าง   • ปูตัวผู้บางชนิดต่อสู้กันเพื่อแย่งคู่และที่หลบซ่อน • ปูมี 10 ขา แต่สองขาแรกเป็นเล็บ ไม่ได้ใช้ในการเดิน   ปูมีหลายขนาด ปูที่เล็กที่สุดที่รู้จักคือปูถั่ว ( Pinnotheres pisum ) ซึ่งมีขนาดเพียง 0.68 ซม. หรือขนาดประมาณครึ่งหนึ่งของยาเม็ดแอสไพริน เมืองไทยก็มีพวกปูลม   ปูที่ใหญ่ที่สุดคือปูแมงมุมญี่ปุ่นซึ่งเมื่อกางขาจะมีความกว้างถึง 13 ฟุต (4 เมตร) ปูมะพร้าวใ

การบริหารโดยการเรียนจากชีวิตสัตว์/Management by Animals (MBA) # 14

Image
  Cow ( คาว = วัว) วัวเป็นสัตว์ที่รู้จักกันดีพอ ๆ กับ หมูและไก่ เราจะพบเห็นวัวได้ทั่วโลก วัวเริ่มต้นดูโลกหลังจากอยู่ในท้อง 9 เดือน แม่วัวจะให้นมลูก 2-3 เดือนก่อนหย่านม โดยทั่วไป ลูกวัวจะเดินได้หลังจาก คลอดไม่นาน วัวจะใช้เวลาประมาณ 1-2 ปีกว่าจะมีลูกได้เองและโดยทั่วไปวัวจะมีลูกครั้งละตัว มนุษย์นำวัวมาเลี้ยงเมื่อ 10 , 000 ปีก่อนเพื่อเอานม เนื้อ และใช้งาน วัวมีขนาดตั้งแต่ 300 กก. ไปจนถึงขนาดใหญ่พอ ๆ กับรถยนต์ บางตัวมีเขายาว หลังมีลวดลาย สีสันหรือมีลักษณะที่น่าสนใจอื่น ๆ   ข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับวัว   -   วัวที่ใหญ่ที่สุดมีขนาดเกือบสองตัน ตัวใหญ่เท่ารถ! -   วัวเป็นปศุสัตว์ที่มีมากอันดับสองของโลก! -   วัวผลิตนมได้มากกว่า 26 ลิตรต่อวัน! -   บางพื้นที่ของอินเดียวัวเป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์และห้ามฆ่าวัว   สติปัญญาและอารมณ์ของวัว   งานวิจัยล่าสุดพบว่าวัวเป็นสัตว์ที่ฉลาดและซับซ้อน! พวกมันสามารถเรียนรู้ มีความทรงจำ คิดสิ่งต่าง ๆ และยังสามารถสื่อภาษาจากวัวตัวหนึ่งไปยังอีกตัวหนึ่งได้ พวกมันมีบุคลิกเหมือน ๆ กัน เช่น ความกล้า ขี้อาย ขี้เล่นและลักษณะอื่น ๆ   วัวยังแสดงอารมณ์ เวลาที่กลัว

การบริหารโดยการเรียนจากชีวิตสัตว์/Management by Animals (MBA) # 13

Image
  Chicken ( ชิค-เก้น = ไก่)   สัตว์ที่อยู่ในกลุ่มตัว C มีเยอะ เราจึงยังไม่ไปไหน คราวนี้เราพูดถึง Chicken หรือ ไก่ กัน   ไก่เป็นสัตว์ปีกแต่ไก่บินไม่ได้ไกล แบ่งเป็นไก่บ้านและไก่ป่า ในบทความนี้ เราจะพูดถึงไก่บ้านมากกว่า   มนุษย์จับไก่ป่าเพื่อนำมาเลี้ยงเป็นไก่บ้านเป็นเวลาหลายพันปีมาแล้ว ประเทศจีนเลี้ยงไก่กันมาประมาณกว่า 3 , 000 ปี กรุงบาบิโลนนำไก่ไปจากอินเดียเมื่อ 2 , 500 ปี หลังจากนั้นอีกราว 100 ปีต่อมาก็ขยายพันธุ์ไปที่ประเทศกรีซ กรุงโรมเลี้ยงไก่มาตั้งแต่ก่อนคริสต์ศตวรรษ แต่การเลี้ยงไก่กันอย่างจริงจังนั้นเริ่มมาเมื่อประมาณกว่า 100 ปีนี้เอง เพราะมนุษย์มีความต้องการอาหารเพิ่มมากขึ้น เนื้อและไข่ของไก่ซึ่งมีรสชาติอร่อย ให้คุณค่าทางอาหารสูงจึงทำให้มีการพัฒนาสายพันธุ์ไก่เรื่อยมาและขยายพันธุ์ไปทั่วโลก ทุกปีมีการบริโภคเนื้อไก่ประมาณ 100 ล้านตัน และไข่ประมาณ 1 ล้านล้านฟอง ความนิยมในการเลี้ยงเกิดขึ้นหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อเกษตรกรได้พบวิธีเลี้ยงไก่เพื่อกินเนื้อในเวลารวดเร็วโดยให้กินอาหารที่มีคุณภาพเพื่อให้ไก่โตเร็วและให้เนื้อที่อ่อนนุ่ม   ในปี 1986 T. Schjelder-Ebbe นักจิตวิทยาชาวนอร์เวย

การบริหารโดยการเรียนจากชีวิตสัตว์/Management by Animals (MBA) # 12

Image
  Cheetah ( ชี-ท่ะ  =  ชีตาห์) ชีตาห์ เป็นเสือเล็กชนิดหนึ่ง แต่ต่างจากเสือทั่วไปเพราะมันคำรามไม่ได้ แถมขยับเล็บหรือซ่อนเล็บไว้ในอุ้งเล็บก็ไม่ได้   แต่จากรูปร่างภายนอก ทำให้นิยมเรียกกันว่า “เสือชีตาห์”   ชีตาห์มีที่อยู่อาศัยในทุ่งหญ้าสะวันนา เป็นสัตว์ที่วิ่งได้เร็วมาก ประมาณ 110–120 กิโลเมตรต่อชั่วโมง จัดเป็นสัตว์บกที่วิ่งเร็วที่สุดในโลก เป็นผลมาจากความสามารถในการโค้งงอของกระดูกสันหลังในการเคลื่อนที่และเมื่อพุ่งตัวกระดูกสันหลังจะเหยียดออก   ปัจจุบันชีตาห์ลดจำนวนลง ในทวีปเอเชียเหลืออยู่แค่ในอิหร่านไม่เกิน 20 ตัว ส่วนในแอฟริกาประมาณการว่าเหลืออยู่ราว 4 , 000 ตัวเท่านั้น   ชีตาห์สามารถฝึกให้เชื่องได้ ราชวงศ์อียิปต์และสังคมชั้นสูงในสมัยโบราณมักนำชีตาห์มาเลี้ยงในวังและฝึกให้ล่าสัตว์   ชีตาห์ชอบอาศัยอยู่ในทุ่งหญ้าแห้งแล้ง ปีนต้นไม้ไม่เก่ง แต่กระโดดได้สูงถึง 4.5 เมตร ใช้ฉี่เป็นเครื่องกำหนดอาณาเขต ชอบล่าเหยื่อเป็นกลุ่มเล็ก ๆ โดยซ่อนตัวบนที่สูงกว่าเหยื่อ เมื่อพบเหยื่อจะหมอบคลานเข้าไปหาและจะอยู่ใต้ลม พอเข้าใกล้เหยื่อ จะใช้เท้าหน้าตะบบให้เหยื่อล้มลงแล้วกัดที่คอ ชอบกินเลือดสด ๆ และเครื่องใน

การบริหารโดยการเรียนจากชีวิตสัตว์/Management by Animals (MBA) # 11

Image
  Centipede ( เซ่น-ทิ-ผีด  =  ตะขาบ) ตะขาบ (คำเมือง: จักเข็บ ; อีสาน: ขี้เข็บ) ตะขาบไม่ใช่แมลง แต่เป็นสัตว์ประเภทลำตัวเป็นปล้อง โดยมี 15-100 ปล้อง แต่ละปล้องมีขา 1 คู่ ชื่อ  Centipede (“ เซนติ ” คือ 100) มีความหมายคือ “ 100 ขา” แต่ตะขาบไม่มี 100 ขา เพราะทุกตัวมีมีขาคู่เป็นจำนวนคี่ ตอนเกิดมีขาสี่ชุด เมื่อโตเต็มที่จะมีขามากขึ้น ส่วนหัวแยกจากลำตัวชัดเจน มีหนวด 1 คู่ และเขี้ยวพิษ 1 คู่ ซึ่งเชื่อมต่อกับต่อมพิษ เมื่อกัดเหยื่อจะปล่อยพิษออกมา ทำให้เหยื่อเจ็บปวดและเป็นอัมพาต เมื่อถูกตะขาบกัดจะพบรอยเขี้ยวสองรอย ลักษณะเป็นจุดเลือดออกตรงบริเวณที่ถูกกัด   ตัวเมียสามารถมีลูกได้ 150 ตัวตลอดช่วงชีวิต   ตะขาบพบได้ในเขตร้อนชื้น อาศัยอยู่บนบก มีหลายขนาด ส่วนใหญ่ความยาวของลำตัวตั้งแต่ 3-8 เซนติเมตร (ขนาดใหญ่ที่สุดมีความยาว 8-10 นิ้ว) ตะขาบวางไข่ในที่ชื้นหรือต้นพืช ต้นหญ้า ใช้เวลาในการเจริญเติบโตนานโดยลอกคราบ 10 ครั้ง ตัวเต็มวัยมีอายุ 3-5 ปี กลางวันตะขาบจะซ่อนอยู่ในที่เย็น ๆ เช่น ใต้ก้อนหิน ออกหาเหยื่อในเวลากลางคืน กินแมลงเป็นอาหาร ในประเทศไทยพบตะขาบ 48 ชนิด ขณะที่ทั่วโลกมีตะขาบทั้งหมด 3 , 000 ชน

การบริหารโดยการเรียนจากชีวิตสัตว์/Management by Animals (MBA) # 10

Image
Catfish ( แค้ทฟิช = ปลาดุก / ปลาตระกูลปลาดุก) จาก Cat (แมว) ก็มาถึงคราว Catfish ซึ่งไม่ใช่ปลาแมว แต่เป็น “ปลาดุก”   ปลาดุก เป็นสกุลของปลาหนังน้ำจืดในสกุล Clarias (/ คลา-เรียส/) โดยคำว่า Clarias มาจากภาษากรีกคำว่า chlaros หมายถึง "มีชีวิต" เนื่องจากปลาสกุลนี้สามารถใช้ชีวิตอยู่ได้บนบกหรือสภาพที่ขาดน้ำ   ปลาดุกแพร่กระจายพันธุ์ในน้ำจืดและน้ำกร่อยตามแหล่งน้ำของทวีปเอเชียและแอฟริกา เป็นปลาไม่มีเกล็ด ลำตัวยาว มีหัวที่แบนและแข็ง มีหนวดยาว 8 นิ้ว มีครีบหลังและครีบก้นยาวเกินครึ่งของความยาวลำตัว จุดเริ่มต้นของครีบหลังอยู่ล้ำหน้าจุดเริ่มต้นของครีบท้อง ครีบหางมนกลม ปลาดุกสามารถหายใจเอาออกซิเจนโดยตรงจากอากาศ ปลาดุกคลานบนบกได้เมื่อถึงฤดูแล้ง สามารถเดินข้ามพื้นแห้ง ๆ เป็นระยะทางสั้น ๆ ระหว่างสระน้ำได้โดยการเคลื่อนที่บนครีบหน้าและหาง   ปลาดุกใช้หนวดและประสาทสัมผัสที่ซับซ้อนทั่วร่างกายตรวจจับสภาพแวดล้อมไม่ว่าจะเป็นแม่น้ำ ก้นสระ หรือทะเลสาบ ปลาดุกไฟฟ้าในแอฟริกาสามารถผลิตกระแสไฟฟ้าได้ 450 โวลต์ การปรับตัวเหล่านี้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมที่มันอาศัยอยู่   เมื่อไม่มีข้อห้ามเรื่องการล่าสัตว์ปลา